W Dolinie Królów chowano władców starożytnego Egiptu, w czasach panowania od XVIII do XX dynastii. Pierwszym faraonem, którego tam pochowano był Totmes I, a ostatnim - Ramzes XI.
Do dzisiejszych czasów odkryto sześćdziesiąt cztery ukończone grobowce, a także ponad dwadzieścia, przy których prace przerwano. Większość z nich splądrowano jeszcze w czasach starożytnych.
Jadąc do Doliny Królów myśleliśmy, że jest to miejsce tak rozległe jak jordańska Petra, ale to tylko złudzenie, które tworzy ciągnący się kilometrami masyw górski. Gdy oglądaliśmy go dzień wcześniej z drugiego brzegu Nilu, oświetlone zbocza pobudzały naszą wyobraźnię.
- Dolina królów prezentuje się pięknie z drugiego brzegu Nilu. Wieczorami cała kompleks jest podświetlany.
Jak dojechać
Dolinę Królów odwiedziliśmy podczas kilkudniowego pobytu w Luksorze - dojechaliśmy tam wynajętą taksówką. Podczas wycieczki na drugi brzeg zwiedziliśmy także świątynię Hatszepsut, Medinet Habu oraz kolosy Memnona.
Spod hotelu odebrał nas umówiony wcześniej kierowca, z którym byliśmy w Karnaku. Złapaliśmy go dosłownie na ulicy, dlatego nie ma problemu z zamówieniem przejazdu na drugą stronę Nilu. Wystarczy porozmawiać z dowolnym kierowcą taksówki.
Wyjechaliśmy o 9:00, a całe zwiedzanie zajęło nam pięć godzin i po 14:00 byliśmy pod wejściem do hotelu.
- Dzięki naszemu kierowcy komfortowo zobaczyliśmy tego dnia aż cztery miejsca w Zachodnich Tebach.
Wycieczka (z postojami w Dolinie, Świątyni Hatszepsut, Medinet Habu i Kolosach Memnona) kosztowała nas 500 EGP (ok. 120 zł). Zostawiliśmy kierowy również 40 EGP (ok. 10 zł) napiwku.
Powyższa kwota nie uwzględnia cen biletów do atrakcji. Więcej w podsumowaniu wyjazdu do Egiptu.
wycieczki jednodniowej - 540 EGP (ok. 129 zł)
Zasady zwiedzania
- W Dolinie Królów nie mogło zabraknąć usług gastronomicznych. O dziwo, tutaj nie można się targować :(
W ramach jednorazowego biletu można odwiedzić tylko trzy grobowce, dlatego najlepiej zawczasu przygotować listę tych, które chcemy zobaczyć - w dalszej części filmu przedstawiamy nasze propozycje.
Oczywiście nie ma limitu dziennego zwiedzania dla jednej osoby, np. można bez problemu kupić dwa bilety i zwiedzić sześć bezpłatnych grobowców.
- Kolekcja biletów z czerwca 2022 roku - wszystko za 50% ceny.
Warto wiedzieć, że co pewien czas grobowce są zamykane w celu wentylacji i konserwacji, dlatego lista dostępności stale się zmienia.
- Spod kas kursują pojazdy, którymi można dojechać pod bramę Doliny. Koszt dla 1 os. to 5 EGP (w obie strony).
Do wybranych grobowców można wejść za dodatkową opłatą, zatem polecamy zorientować się jeszcze w centrum dla zwiedzających, które grobowce są dostępne, a które dodatkowo płatne.
- To miejsce można określić głównym placem doliny. Rozchodzą się tutaj ścieżki na wschodnią i zachodnią część.
Na miejscu skorzystaliśmy z pomocy pracownika, który na bazie naszej listy sporządził mapę grobowców w dolinie. Dzięki temu mogliśmy ograniczyć szukanie wejść do krypt do minimum, a resztę czasu poświęcić na zbieranie informacji o kompleksie. Koszt pomocy wyceniliśmy na 40 funtów egipskich (ok. 10 zł).
- Nasz plan zwiedzania grobowców w Dolinie Królów rozrysowany przez pracownika.
Niegdyś była to zwykła dolina bez jakichkolwiek oznaczeń, gdyż intencją chowających było upewnienie się, że nikt nie zrabuje skarbów faraonów.
- Jedno z współczesnych wejść do grobowców.
Odwiedzamy trzy grobowce z przygotowanej wcześniej listy, a także dodatkowo płatny grobowiec V i VI Ramzesa. Lokatorzy grobowców okazali się być rodziną wywodzącą się od Ramzesa II Wielkiego, których rządy obejmowały łącznie 79 lat na przełomie XI i X w p.n.e.
Poniżej przedstawiliśmy je w kolejności sprawowania władzy na egipskim tronie.
KV8 - Grobowiec Merenptaha
- Wieko sarkofagu faraona Merenptaha.
Grobowiec należał do jednego z synów i bezpośredniego następcy Ramzesa II.
Na ścianach korytarzy widnieją malowidła o tematyce życia po śmierci, w tym odwzorowanie nieba z gwiazdami. Im dalej w głąb tunelu, tym mniej malowideł i są one skromniejsze - to dlatego, że faraon zmarł przedwcześnie i nie było czasu na wykończenie.
KV14 - Tauseret / Setnacht
- Wieko sarkofagu faraona Setnachta.
W grobowcu pierwotnie miała spocząć Tauseret z XIX dynastii, żona wnuka Ramzesa II i jedna z czterech kobiet faraonów. Miała ona na pieńku ze swoim wujkiem, bezpośrednim synem Ramzesa II - Setnachtem, który doprowadził do jej obalenia.
Faraon tak nienawidził szwagierki, że aby się od niej odciąć zapoczątkował kolejną, XX dynastę władców Egiptu. Znany był również z uzurpacji budowli swych poprzedników, m.in. zabrał ten grobowiec Tauseret i dokończył jako swój.
Grobowiec posiada dwie komory pochówkowe. W ostatniej znajduje się kamienny sarkofag, ale sama komnata nie została ozdobiona malowidłami. Za to w środkowej zachowały się liczne malunki przedstawiające sceny z “Księgi umarłych”.
KV11 - Ramzes III
- W grobowcu Ramzesa III ograniczono dostęp do komory grobowej.
Ramzes III był synem i następcą Setnachta. Na tronie zasiadał aż 31 lat - uważa się go za ostatniego wielkiego władcę Nowego Państwa, bowiem za jego czasów po raz ostatni odnotowano obecność egipską na Bliskim Wschodzie.
Jego grobowiec jest jednym z najdłuższych w Dolinie, ponieważ podczas budowy przebito się do jednej ze starszych krypt. Aby ją ominąć wykonano korektę osi tunelu.
Wnętrze pokrywają reliefy głównie o tematyce religijnej, o wciąż wyrazistych i żywych barwach.
KV9 - Grobowiec Ramzesów V i VI
- Wieko sarkofagu faraona Ramzesa VI.
Wybudowany dla Ramzesa V, ostatecznie stał się miejscem spoczynku również jego brata. Jest jednym z najdłuższych, a do tego dodatkowo płatnym.
Tutaj także dokonano korekty osi tunelu, a sala grobowa została obniżona, ponieważ nad nią znajduje się inny grobowiec.
Ilustracje w sali grobowej ukazują cykl słoneczny, czyli podróż Słońca ku kresowi nocy. Stanowią one skarbnicę wiedzy o religii i sztuce okresu schyłku Nowego Państwa.
KV62 - Grobowiec Tutanchamona
W Dolinie znajduje się grobowiec jednego z najlepiej znanych faraonów na świecie - Tutanchamona - faraona z XVIII dynastii, który panował niecałe 10 lat i nie odegrał znaczącej roli w historii Egiptu.
Do środka nie weszliśmy, ponieważ grobowiec nie imponuje wyposażeniem i konstrukcją - jest skromny i płytki, co sugeruje, że został wykonany z przeznaczeniem dla kapłana lub bogatego urzędnika.
- Plan grobowca Tutanchamona w Dolinie Królów.
Wyposażenie grobowca, w tym złote sarkofagi i maska znajdują się w Muzeum Kairskim w Egipcie.
Wyjście
Na koniec musieliśmy przejść przez bazarek z różnego rodzaju towarami, w tym gipsowymi pamiątkami. Przyznamy, że jak na miejsce o handlowym charakterze, nie było nachalnego wciskania wszystkiego i wszędzie. W Luksorze o wiele większy problem stanowią nachalni kierowcy taksówek i dorożkarze.
- Udało się przejść bezproblemowo, dlatego wyjątkowo w ramach pamiątki z pobytu, zakupiliśmy popiersie Tutanchamona.
