Pamukkale

Kto nie słyszał o słynnych śnieżnobiałych skałach Pamukkale? To hit turystyczny Turcji położony w dolinie Cürüksu około 18 km od Denizli.

Władze tureckie utworzyły na tym terenie park narodowy, którego celem jest ochrona trawertynów. Na przełomie lat 80-tych i 90-tych XX wieku na wzgórzu wybudowano hotele. Ich obecność przyczyniła się do stopniowej degradacji źródeł wody, dlatego do 1997 roku zostały rozebrane.

Raczej nie przesadzimy, jak napiszemy, że Pamukkale naprawdę warto zobaczyć.

Transfer do Pamukkale

Pamukkale to cud przyrody, który został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Zanim do niego dotrzemy czeka nas długa i żmudna przeprawa.

Na zorganizowaną wycieczkę wybraliśmy się z lokalnym biurem podróży, których na Riwierze Tureckiej jest całe mnóstwo.

O tym, czy podróżowanie na własną rękę jest w Turcji możliwe, przekonaliśmy się podczas drugiego urlopu w Belek, kiedy samodzielnie wybraliśmy się do Aspendos. 

Jak zwiedzać?

Z różnych opowieści wiemy, że istnieje co najmniej kilka gotowych planów zwiedzania tego miejsca - szlaki ustalane są przez biura podróży. 

• Najczęściej plan wycieczki obejmuje baseny Kleopatry, do którego wstęp jest dodatkowo płatny.
• Punktem obowiązkowym jest Hierapolis, czyli zabytki starożytnego miasta (ulica Frontinusa oraz teatr) - reszta jest opcjonalna. 
• Przewodnicy raczej nie informują o możliwości zwiedzania (dodatkowo odpłatnego) muzeum archeologicznego na terenie Hierapolis.
• Niektóre biura w swojej ofercie zwiedzania pomijają ogromne cmentarzysko, które znajduje się za miastem.

My właśnie od Nekropolii zaczynaliśmy zwiedzanie. 

Nekropolia

Choć sama Nekropolia jest ogromna, to stanowi jedynie skupisko anonimowych zabytkowych sarkofagów i mauzoleów. Są tu różne typy mogił, dużo jest grobowców rodzinnych i publicznych.

Obiekt przypominający świątynię z kolumnadą to w rzeczywistości część fasady rodzinnego grobowca. 

Kamienne groby przetrwały wiele wieków. Jest ich ponad 1200 i pochodzą z różnych okresów i jest największą nekropolią Anatolii. 

Sarkofagi umieszczano na widoku, co miało uwznioślić pamięć o zmarłym.

Są tam również groby z czasów rzymskich i bizantyjskich, a także groby pierwszych chrześcijan. Większość z nich powstała po śmierci kuracjuszy, którzy tłumnie przybywali do gorących źródeł w celu podreperowania zdrowia. 

Dawniej, gdy ktoś umierał z dala od domu, jego zwłoki nie były sprowadzane z powrotem, tylko stawiano mu nagrobek w pobliżu miasta, w którym umarł - w taki sposób powstał ten wielki cmentarz. 

Kwatery dla wszystkich, czyli część, w której chowano biedotę.

Nekropolię zwiedza się szybko. Z północnej bramy przemieszczamy się na południe szeroką aleją wśród odtworzonych sarkofagów i grobowców. 

Czas przejścia przez nekropolię to około 30 minut. 

Starożytne miasto Hierapolis

Do przyjazdu do Pamukkale nie wiedzieliśmy nic o tym miejscu. Zakładaliśmy, że to po prostu jakaś białą skała. Tymczasem okazało się, że istniało tutaj coś na kształt antycznego uzdrowiska. Ogromne miasto wyrosło w pobliżu białej skały, na której tworzyły się naturalne baseny wapienne z podgrzewaną wodą.

Starożytni byli pewni, że wody posiadają właściwości lecznicze, dlatego tak tłumnie tu ściągali i budowali miasto. 

Mapa Hierapolis (na dole strony w powiększeniu).

Reprezentacyjne zabytki

Na uwagę zasługują ruiny znajdujące się najbliżej dawnej centralnej drogi miejskiej, tzw. ulicy Frontinusa, która była centralną osią miasta, reprezentacyjną arterią, przy której znajdowały się najważniejsze budynki miejskie i kwitł handel.

Nazwa bram i ulicy pochodzi od nazwiska ich budowniczego - Juliusa Frontinusa.

Do miasta wchodzimy przez ogromną bramę, przy której znajdują się pozostałości dawnej łaźni. Grecy i Rzymianie dbali o higienę odwiedzających miasta podróżników i każdy przed wejściem na teren miejski musiał się porządnie obmyć. 

Za bramą, po lewej stronie (tutaj po prawej) zobaczymy pozostałości dawnej Agory.

Na wprost rozciąga się długa na kilometr ulica, będąca odpowiednikiem centrum handlowego miasta. Wzdłuż ulicy mieściły się, oprócz domostw i sklepów, ważne dla miasta budynki.

Fragmenty obiektów, jak również utwardzający nawierzchnię ulicy bruk, zachowały się do dziś.

Na krańcach ulicy ulokowano dwie ogromne, zbudowane w okresie cesarstwa rzymskiego, bramy. 

Dawne miasto Hierapolis fascynuje świetnie zachowanymi zabytkami.

Muzeum archeologiczne w Hierapolis

Na terenie kompleksu znajduje się małe, ale dobrze wyposażone muzeum archeologiczne. Wystawy zajmują trzy sale częściowo zrekonstruowanych Łaźni Rzymskich. Warto tam zajrzeć - eksponaty z muzeum to w większości artefakty pochodzące z Hierapolis.

Muzeum mieści się w zrekonstruowanym budynku łaźni - jedynego zadaszonego budynku na terenie Hierapolis.

Teatr rzymski

Najlepiej zachowanym zabytkiem Hierapolis jest teatr z czasów rzymskich, który zbudowano w II wieku n.e. na polecenie cesarza Hadriana.

Widownia teatru wkomponowana jest w zbocze góry, co pozwala mylnie sądzić, że jest to budowla grecka.

Teatr mógł pomieścić 10 tysięcy widzów.

Z dwupiętrowej fasady wewnętrznej zachował się tylko niższy poziom.

Scenę zdobiły naturalnej wielkości posągi bogów oraz płaskorzeźby.

Cały obiekt został udostępniony turystom do zwiedzania w ramach odwiedzin Pamukkale. Aby się do niego dostać należy wspiąć się na niewielkie wzgórze. 

Mimo licznych trzęsień ziemi teatr przetrwał w dobrym stanie do dzisiejszych czasów.

Warto poświęcić chwilkę i usiąść na miejscu starożytnych Greków, aby podziwiać nadal przepiękną, pomimo upływu niemal dwóch tysięcy lat, bogato zdobioną fasadę sceny.

Za sceną rozciąga się zapierający dech w piersiach widok na dolina rzeki Çürüksu.

Pamukkale czyli Bawełniany Zamek

Słynna biała skała powstała na zboczu góry Cökelez jest punktem kulminacyjnym wycieczki. Proces tworzenia rozpoczął się około 14 tysięcy lat temu. Wypływająca z gorących źródeł woda, bogata w związki wapnia i dwutlenek węgla, ochładzając się na powierzchni, wytrąca węglan wapnia, którego osady odkładały oraz eliptyczne progi tworzące małe baseny. 

Nazwę kaskadowych basenów, trawertyny, wymyślili Rzymianie.

Pamukkale to cud przyrody, który został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.

Śnieżna biel widoczna jest już z odległości wielu kilometrów.

Będąc na miejscu polecamy kąpiel w jednym z basenów - są one darmowe, w przeciwieństwie do basenu Kleopatry.

Warto odwiedzić to miejsce i spróbować kąpieli w wodach termalnych.

W języku tureckim słowo Pamukkale oznacza Bawełniany Zamek - wystarczy zobaczyć skałę z daleka, a faktycznie wyda się jak coś niezwykłe miękkiego, leżącego na ziemi.

Właściwości lecznicze wód termalnych określa się mianem "podobno", ponieważ rzekomo mają leczyć nadciśnienie, reumatyzm, choroby oczu, a także rozwiązywać problemy z krążeniem.

Od niedawna mówi się również o niesamowitych właściwościach odmładzających (głównie kąpiele w basenie Kleopatry) oraz upiększających (wapienne osady w basenikach), ale czy ktoś to potwierdził? Nie słyszeliśmy.

Pamukkale to również świetny punkt widokowy na ogromną przestrzeń jaką jest dolina Cürüksu.