Twierdza Kłodzko
Opis Twierdza Kłodzko
Wiking i Wilkołak logo
Twierdza Kłodzko
☆ W podróży odcinek #004

Twierdza Kłodzko

Jednym z najciekawszych dolnośląskich zabytków sztuki militarnej jest bardzo dobrze zachowana Twierdza obronna z przełomu XVII-XVIII wieku.

piątek, 15-05-2020 r.
Uważasz, że film "Wiking i Wilkołak w Kłodzku, część 1" jest przydatny?
Autorem publikacji jest Sebastian Janiszewski

Autor tekstu:Sebastian Janiszewski

Zapalony podróżnik, wolny czas poświęca na zwiedzanie - preferuje dalekie podróże do egzotycznych krajów, a od niedawna realizuje nową pasję - zwiedzanie mniejszych miejscowości. W reportażach i relacjach wydobywa na światło dzienne lokalne legendy, miejscowe tradycje i po prostu życie.

Z tego miejsca pochodzą opis i fotki

wojtek w bramie

W twierdzy łatwo się zgubić. Jest tu tyle bram, że trudno się zdecydować w którą wejść.

Instalacja obronna składa się z Twierdzy głównej, fortu pomocniczego, fragmentów muru miejskiego i obwarowań polowych. Poza Fortem Owcza Góra wszystko można zwiedzić na własną rękę lub z przewodnikiem. Dla turystów udostępniono tarasy widokowe i główne budynki Twierdzy Kłodzko, a w nich historyczne wystawy, gdzie można poznać codzienne życie żołnierzy oraz zwiedzić podziemny labirynt chodników kontrminerskich. 

Leżące na szlaku handlowym miasto w X wieku wzbogaciło się o gród obronny. Na początku XII wieku zdobył i spalił go czeski książę Sobiesław, ale szybko odbudował go w podobnym stylu. Dopiero na przełomie XIII i XIV wieku książę Henryk IV Probus przebudował gród na warowny zamek. Od tamtego czasu stał się siedzibą Piastów władających Ziemią Kłodzką.

Już w drugiej połowie XVI wieku rozbudowano Twierdzę o zamek średni i niższy, co świadczyło o zwiększeniu znaczenia Kłodzka. Dalsze umocnienia Twierdzy prowadzono na przełomie XVI i XVII wieku, kiedy mury obronne zastąpiono kurtynami i bastionami. 

Po zdobyciu Kłodzka w 1742 roku przez Prusaków przystąpiono do rozbudowy instalacji obronnych. W tym celu rozebrano zamek, a na jego miejscu powstał donżon otoczony łańcuchem bastionów, redut i kleszczy.

W trzypoziomowych kazamatach urządzono wysokie na 20 metrów magazyny, zbrojownię, kuchnie i pomieszczenia dla załogi. 

Fort pomocniczy Owcza Góra

Po drugiej stronie Nysy Kłodzkiej powstał dodatkowy fort złożony z dwóch koron - Niskiej i Wysokiej, którego zadaniem było uniemożliwienie ostrzelania Twierdzy Głównej ze szczytu wzniesienia, a także ułatwić obserwację wysuniętych północno-wschodnich przedpoli i poprawić kontrolę drogi w kierunku Wrocławia.

DSC08334

Tunel do bramy wyjazdowej z donżonu. Droga została specjalnie pogłębiona, aby ciężarówki produkowane po II Wojnie Światowej mogły nią bezpiecznie przejechać.

DSC08336

Widok na donżon od strony północnej.
Gwarantem możliwość długotrwałej obrony, były znajdujące się w twierdzy magazyny. Część z nich znajdowała się w położonych w mieście budynkach wzdłuż ulicy Łukasińskiego, w tym spichlerze zbożowe, magazyny prowiantu, soli, słomy oraz wozownie, prochownie, arsenał i piekarnia. Zasoby były wciągane do twierdzy specjalną podziemną kolejką linową.

Ponieważ Fryderyk II Wielki zdawał sobie sprawę z wartości Śląska, niemal bez przerwy rozbudowywał łańcuch twierdzy obronnych na tych terenach. Dlatego Festung Glatz był praktycznie nieustannie powiększany o kolejne umocnienia i tunele. Od 1770 roku Twierdza wzbogaciła się o donżon z wieżą widokową, Bastion Wysoki, Wieżę Bastionową, półbastion Orzeł i Wysoki Rodan. W latach 1790-1807 prowadzono dalsze rozbudowy chodników kontrminerskich. 

Kiedy zdobyto twierdzę, ale nie do końca

W 1760 roku na krótko (i przez przypadek) Twierdza została przejęta przez Austriaków, ale w wyniku podpisanego pokoju wróciła na nią pruska załoga.  W toku prowadzonej wojny, w 1807 roku generalny gubernator Śląska hr. Friedrich Wilhelm von Götzen walczył z napierającymi na ziemię kłodzką wojskami francuskimi. W wyniku przytłaczającej przewagi w nocy 23 czerwca Twierdza została poddana, ale do podpisania pokoju w Tylży 9 lipca, nie trafiła w obce ręce - zatem uznaje się, że nie została zdobyta.

Twierdza Kłodzko była w pełni gotowa na odparcie zagrożenia, po epizodzie wojennym z 1807 roku jej potencjał obronny tak naprawdę nigdy nie został w pełni przetestowany, a już 60 lat później podjęto decyzję o jej rozbrojeniu. W połowie XIX wieku zatraciła znaczenie strategiczne i na mocy decyzji rządu przekształcono ją na magazyny i więzienie. 

W jej murach więziono m.in. powstańców styczniowych i więźniów politycznych, a podczas II wojny światowej jeńców wojennych różnej narodowości. W 1944 roku uruchomiono w Twierdzy zakłady produkujące części do pocisków rakietowych V-1 i V-2 oraz aparaturę do łodzi podwodnych. 

DSC08337

Plac przed wejściem do Wielkich Kleszczy. Został on zalany betonem po wojnie, w celu ułatwienia przejazdu ciężarówkom.
Jednym z najważniejszych elementów fortyfikacji był położony w centrum kompleksu Wielkich Kleszczy. Obecnie znajdują się tam sale ekspozycyjne z wystawami ukazującymi codzienne życie mieszkańców Twierdzy, w tym pomieszczenia koszarowe, administracyjne, kuchnię, szpital czy aptekę.

Po 1958 roku w zabudowaniach Twierdzy uruchomiono wytwórnię tanich win, która funkcjonowała do 1995 roku. W tym czasie poddano adaptacji część zabudowań, w tym obniżono drogę wyjazdową oraz zabetonowano plac w miejscu dawnej fosy.

DSC08366

Kolejne z wielu przejść pod bastionami.

Pomieszczenia udostępnione do zwiedzania, to zaledwie 10% powierzchni obiektu. Do zwiedzania udostępniono część górną Twierdzy, którą można zwiedzać z przewodnikiem lub na własną rękę.

Trasa dla zwiedzających rozpoczyna się od Dziedzińca Tumskiego, skąd przechodzi się do Bastionu Alarmowego.

Dalej udostępnione są dwa tarasy widokowe na dachach bastionów, liczne pomieszczenia z wystawami historycznymi w tym lazaret, Bastion Wieżowy, donżon. Po zwiedzeniu górnych pomieszczeń przechodzi się do murów obronnych po północnej części. Tam można również obejrzeć zabytkowy czołg. 

DSC08331

Apteka w fortecznym lazarecie.

DSC08350

Czołg na tyłach twierdzy. Przypomina o najnowszej historii twierdzy - prowadzonych zdjęciach do serialu "Czterej pancerni i pies".

W drodze powrotnej na Dziedziniec Tumski przechodzimy koło wejść do labiryntu tuneli - chodników kontrminerskich.

Legendy związane z twierdzą

  • Jedna z legend mówi o pięknej i niezwykle silnej córce Kraka - Valesce. Pani nie przyjęła zaręczyn od dzielnego rycerza, który w akcie zemsty napadł na zamek i uwięził ją. W wyniku sądu udowodniono jej paranie się czarami i zamurowano żywcem w ścianach zamku.
  • Inna wersja mówi, że Valeska miała układy z samym diabłem, który jej siłę połączył z długimi pięknymi włosami. Zbuntowani mieszkańcy napadli na zamek i w śnie ogolili jej głowę, a skradzione później włosy sprowadziły na nich liczne nieszczęścia, ciało Valeski zostało zamienione w posąg.
  • Jej budowniczy, szewc Czesław, budował ją przez dziewięć lat, ponieważ przenosił dziennie tylko tyle kamieni, ile zmieścił w fartuchu. 
  • Legenda jest dość groteskowa. Opowiada o pośmiertnym życzeniu Żiżkim, który nakazał zrobić ze swojej skóry bęben. Wybijany na nim dźwięk zagrzewał wojów do ogromnego wysiłku podczas bitew. Bęben był przechowywany przez stulecia na zamku w Kłodzku, aż został skradziony i przekazany w darze Fryderykowi II, a ślad po nim zaginął.
  • Podczas prób zdobycia Twierdzy przez Francuzów, hrabianka Ursini zatruła wodę, a wskutek uszczuplenia załogi Friedrich Wilhelm von Götzen postanowił zawrzeć rozejm. Niestety, efekty zatrucia odczuła na własnej skórze - zatruty wodą zmarł jej ukochany, a ona sama została skazana na 20 lat w Twierdzy. Podobno po wyjściu na wolność do śmierci mieszkała w kamienicy z widokiem na Twierdzę. 

DSC08344

Zaaranżowana sypialnia żołnierzy pruskich.
Przydatne informacje
  • Do Kłodzka można dojechać drogą nr 8 z Wrocławia, nr 46 z Nysy i nr 381 z Wałbrzycha. Ponadto drogą nr 33 z kierunku Międzylesia i Czech.
  • Dojazd koleją możliwy jest z Wrocławia (KD, PolRegio) oraz z Wałbrzycha (KD) - czas: około 1 godz. 50 min.

Bilety

  • Góra i podziemie (n/u): 43 / 35 zł
  • Góra lub podziemie (n/u): 28 / 23 zł

Zwiedzanie podziemnych chodników kontrminowych odbywa się wyłącznie z przewodnikiem.

Godziny otwarcia

  • listopad-marzec: 9:00-15:00
  • kwiecień-październik: 9:00-18:00

Czas zwiedzania

  • Część górna i podziemne labirynty około 2,5 godziny
  • Podziemne labirynty około 1 godziny

Zwiedzanie odbywa się w cyklach co 30 minut, zwiedzanie labiryntu tuneli tylko z przewodnikiem


Ostatnia modyfikacja: niedziela, 01-09-2024 r.

Twierdza Kłodzko, Polska

Odcinek powstał przy współpracy Urzędu Miejskiego w Kłodzku

Nasza rekomendacja - 90%

Łatwość dojazdu

100%

Łatwość poruszania się

80%

Atrakcje do zwiedzania

90%

Plusy

  • Dobrze zachowana infrastruktura z XVII-XVIII wieku
  • Ciekawa ekspozycja
  • Wiele dostępnych pomieszczeń
  • Zwiedzanie góry twierdzy możliwe z przewodnikiem
  • Zapierające dech w piersiach widoki na miasto i Kotlinę Kłodzką
  • Wiele atrakcji dodatkowych
  • Imponująca wystawa w lapidarium
Galeria
Wystawy
Mapa okolicy
Ciekawe tematy z podróży
W muzeum

Odwiedziliśmy Muzeum Motoryzacji WENA - największą tego typu placówkę w Polsce. Kolekcja samochodów jest ogromna!

W muzeum

Muzeum dokumentuje i popularyzuje historię przemysłu porcelanowego - niegdyś kluczowego dla tego regionu.

Poradnik

Port lotniczy Wrocław-Strachowice jest położony w granicach miasta Wrocław, w odległości ok., 10 km od centrum. 

Poradnik

Port Lotniczy Gdańsk (GDN) im. Lecha Wałęsy jest największym lotniskiem w północnej Polsce. 

Przewodnik

Niedźwiadki spodobały się nam na tyle, że postanowiliśmy rozszerzyć naszą poprzednio ułożoną trasę o dodatkowe szczyty - Wołowiec i Kozioł.

Poradnik

Lotnisko im. Fryderyka Chopina to największy port lotniczy w Polsce. Położenie blisko centrum Warszawy jest zaletą dla podróżnych docierających do niego komunikacją zbiorową.

W podróży

Na styku Gór Wałbrzyskich i Gór Sowich, wysoko nad nurtem Bystrzycy znajduje się perła średniowiecznej inżynierii wojskowej - zamek Grodno. 

W podróży

70 kilometrów od Wrocławia znajduje się jedno z najstarszych i niezwykle urokliwych miast Dolnego Śląska. Jest tu wiele wartościowych zabytków oraz szlaki do aktywnego wypoczynku.