Ważnym elementem kompleksu pałacowego w Kamieńcu Ząbkowickim jest neoklasycystyczne mauzoleum Hohenzollernów powstałe pod koniec XIX wieku.
Mauzoleum zbudowano na podobieństwo greckiej świątyni zwanej prostylosem - budynku z wysuniętymi kolumnami. Zbudowany z cegły, na bazie prostokąta budynek jest pokryty czerwonym piaskowcem. W takim stanie budynek dotrwał niemal do końca II Wojny Światowej. Pojawienie się na Dolnym Śląsku armii czerwonej doprowadziło do znacznego zdewastowania wielu obiektów tego typu - również ząbkowickiego mauzoleum. Rosjanie szukali tam skarbów pochowanych z umarłymi.
Staraniami urzędu gminy w Kamieńcu Ząbkowickim i środkom pozyskanym z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020 współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w 2018 roku otwarto obiekt dla zwiedzających. Choć dziś nie posiada bogatego wyposażenia, to jest miejscem wartym odwiedzenia z uwagi na ciekawą historię Hohenzollernów. Dodatkowym atutem jest jego położenie - w tym miejscu rozpoczynają się trzy trasy turystyczne parku pałacowego - niebieski, żółty i zielony. Wszystkimi dotrzemy do Pałacu Marianny Orańskiej.
- Przy wejściu możemy nacieszyć oczy monumentalną fasadą ozdobioną doryckimi kolumnami.
Wnętrze budynku podzielono na dwie tematyczne ekspozycje - na górze znajduje się mała ekspozycja historyczna przedstawiająca sylwetki spoczywających tutaj niegdyś Hohenzollernów - obrazy rodzinne oraz mała multimedialna konsola. Po drugiej stronie zobaczymy obrazy przedstawiające mauzoleum w czasach świetności oraz inne podobne grobowce na świecie.
- Większość dolnego poziomu zajmuje symboliczny sarkofag.
Sarkofag jest tłem dla multimedialnej prezentacji, w której cyfrowy duch Albrechta Hohenzollerna opowiada o swojej rodzinie. Prezentacja trwa około 10 minut.
Po zwiedzeniu mauzoleum wybraliśmy się niebieskim szlakiem w stronę pałacu, od którego dzieliło nas niecałe dwa kilometry drogi. Park z bogatym drzewostanem zachwyca swoją jesienną szatą. Znajdziemy w nim prawie 90 pomników przyrody. Do najbardziej okazałych należy dąb Jana o obwodzie 525 cm.
- W trakcie spaceru zatrzymaliśmy się przy ruinach domku myśliwskiego.
- Ścieżka przykryta liśćmi w kolorach jesieni prezentuje się bajecznie.
Po około 30 minutowym spacerze docieramy do pałacu od strony ogrodu. Wkrótce ze spowitego mgłą parku wyłoniły się wieże Pałacu, a następnie wysoki na kilka metrów mur Pałacu.
- Mury pałacu Marianny Orańskiej spowiła gęsta mgła.
- Odwiedziliśmy też centrum Kamieńca Ząbkowickiego, w którym znajduje się okazały kościół pw. Wniebowzięcia NMP.
