Dawno temu Ostrów Tumski był wyspą, na której istniał drewniany gród. Dziś jest to miejsce pełne pięknych zabytków i uroczych zakątków - idealne na wieczorne spacery oraz popularne wśród zakochanych.
W XI i XII wieku pojawiły się pierwsze murowane budynki, a w okolicy dzisiejszej ul. św. Marcina powstał zamek - jego pozostałością jest mały kościół gotycki - pw. św. Marcina. Stanowi on jedyną ocalałą budowlę należącą do dawnego zamku piastowskiego we Wrocławiu. Zbudowano go z cegły prawdopodobnie w latach 80 XIII wieku.
- Kościół św. Marcina.
Po drodze do centrum Ostrowa miniemy przy ulicy Katedralnej niepozorny Kościół św. Piotra i św. Pawła. Obecny wygląd pochodzi z lat 50-tych XX wieku. Kościół ucierpiał znacznie w dwóch pożarach w XVII i XVIII wieku, został też poważnie uszkodzony podczas II wojny światowej.
- Kościół św. Piotra i św. Pawła znajduje się przy Moście Tumskim.
- W ogrodzie przykościelnym zobaczymy kamienną figurę św. Piotra.
Zmierzając w głąb Ostrowa miniemy główny plac, a w tle zobaczymy wybijającą się ponad zabudowę archikatedrę w stylu gotyckim. Ten okazały budynek powstał na przełomie XIII i XIV wieku - jest czwartą świątynią w tym miejscu. Obecny wygląd jest efektem barokowych uzupełnień oraz powojennych restauracji.
- Plac Kościelny. Na pierwszym planie pomnik św. Jana Nepomucena, a w tle Archikatedra.
Główne wejście do katedry fascynuje późnogotyckim portykiem wyposażonym w wiele zestawów kolumn i rzeźb, pośród których znajdziemy świętych kościoła, apostołów, a także królów i fundatorów. Portyk powstał w połowie XV wieku, ale uległ gruntownej przebudowie w XIX wieku. Otaczające go kolumny zdobione winoroślami pochodzą z poprzedniej wersji katedry. Można w nim odnaleźć aż trzy style połączone zgrabnie w całość.
- Portyk w wejściu zachodnim to temat ma oddzielny artykuł.
W ścianie północnej zobaczymy figurę patrona katedry umieszczoną pod baldachimem z kolumienkami oraz misą chrzcielnicy (podobno była tu wcześniej studzienka).
- Figura patrona katedry przypomina wyglądem studzienkę.
Ściana wschodnia katedry (czyli jej tył) to trzy kapliczki. W centrum gotycka Kaplica Mariacka. Na jej bokach zbudowano dwie barokowe kaplice - Św. Elżbiety z lewej oraz Elektorską z prawej strony.
- Wschodnia ściana katedry to aż trzy okazałe kapliczki.
Na Ostrowie Tumskim znajduje się więcej zabytkowych obiektów, które zasługują na uwagę.
XIII-wieczna Kolegiata Świętego Krzyża wraz z kościołem św. Bartłomieja powstała z fundacji księcia Henryka Probusa jako wotum po zakończeniu w 1287 roku jego długotrwałego sporu polityczno-kościelnego z biskupem wrocławskim. Kadr kradnie okazały pomnik św. Jana Nepomucena - bogato rzeźbiony przedstawia sceny z życia i śmierci świętego.
- Pomnik św. Jana Nepomucena został wykonany w latach 1730-1732. Jest największym pomnikiem świętego na świecie.
Najstarszym w pełni zachowanym budynkiem we Wrocławiu jest kościół św. Idziego pochodzący z pierwszej połowy XIII wieku. Jest również najstarszym czynnym do dziś kościołem w mieście.
- Kościół św. Idziego łatwo pominąć - znajduje się w ciągu kamienic.
Pałac Arcybiskupi pochodzący z XIII wieku, ale w międzyczasie wielokrotnie przebudowany i rozbudowany. Na jego tyłach znajduje się zabytkowy barokowy ogród.
- Od strony Odry powstało wiele zabytkowych ogrodów. Niektóre można zwiedzać.
Brama kluskowa - z bramą jest związana legenda o kulinarnej tematyce - zaczęło się od mężczyzny, który miłował wyrabiane przez żonę kluski śląskie. Po śmierci ukochanej nie mógł się pogodzić z utratą pysznych przysmaków i… w sumie nie wiadomo o co chodzi. Na łuku bramy zobaczymy wystający element, który uważany jest za skamieniałą kluskę.
- Brama kluskowa i element przypominający kluskę na jej daszku.
Jeśli mówimy o Ostrowie Tumskim, to obowiązkowo musimy zobaczyć również Most Tumski łączący Wyspę Piaskową z Ostrowem.
- Most Tumski jest nazywany również bramą Ostrowa Tumskiego oraz mostem zakochanych.
Za mostem zobaczymy też okazały budynek kościoła pw. Najświętszej Marii Panny. Jest to przyklasztorny kościół zakonu kanoników laterańskich.
- W obecnej gotyckiej formie kościół NMP powstał na początku XV wieku.
Atrakcją Ostrowa jest sieć gazowych latarni, które codziennie wieczorem zapala latarnik. Do niedawna było ich 103 sztuki, ale po remoncie Mostu Tumskiego cztery z nich zostały zastąpione elektrycznymi. Latarnik nadal codziennie zapale 99 gazowych lamp.
- Zabytkowe latarnie to jedna z wielu atrakcji wrocławskiego Ostrowa Tumskiego. Wieczorem można zauważyć latarnika, który je zapala.
