Przedstawiony w 1971 roku koncept autorstwa Mihajlo Mitrovicia zakładał wybudowanie dwóch 115-metrowych betonowych wież połączonych na szczycie pomostem z restauracją.
Pomimo ogólnego sprzeciwu oraz wielu problemów z projektem, wieżowiec wybudowano i oficjalnie otwarto w 1980 roku.
- Genex Tower wzbudza podziw z daleka.
Wraz ze zlokalizowaną na szczycie restauracją Genex liczył niemal 140 metrów i wówczas był najwyższym budynkiem w Nowym Belgradzie.
Zgodnie z projektem, wieża z 30 piętrami została zaprojektowana jako blok mieszkalny, a niższa - z 26 piętrami - jako siedziba Genexu.
- Restauracja w rotundzie.
Na pomoście łączącym wieże Genexu zbudowano obrotową restaurację przeznaczoną dla pracowników firmy.
Budynek szybko stał się jednym z ważniejszych punktów orientacyjnych miasta i symbolem nowoczesnej Jugosławii.
- Dziś budynek jest świetną scenerią do wyjątkowych selfie.
Choć dziś brutalistyczny budynek znany jest pod nazwą Zachodniej Bramy Belgradu, to powstał jako siedziba jednej z ważniejszych film Jugosławii.
- Lobby w biurowcu.
Firma General Export Company powstała w 1952 roku, jako przedsiębiorstwo państwowe, którego zadaniem było zajmowanie się handlem zagranicznym w imieniu rządu Jugosławii. W zaledwie kilka lat firma przekształciła się w giganta odpowiedzialnego za większość eksportu Jugosławii.
Szybko rozwijający się Genex skorzystał na stowarzyszeniu Jugosławii z RWPG (Radą Wzajemnej Pomocy Gospodarczej), uzyskując dostęp do rynku zbytu w ZSRR.
W ramach wymiany Genex sprowadził ze Związku Radzieckiego głównie stal i paliwa, wymieniając je na produkty rodzimego rynku.
Największe zyski firma generowała w latach 70 i 80 XX wieku, jednak spowolnienie gospodarcze ZSRR oraz późniejszy rozpad doprowadziły do problemów Genexu, którego działalność od dekad opierała się głównie na handlu ze Związkiem Radzieckim.
- Selfie pod Zachodnią Bramą Belgradu było punktem obowiązkowym wycieczki.
Ówczesna rzeczywistość zaskoczyła wszystkich, łącznie z zarządem firmy Genex, który nie wyciągnął wniosków z gospodarczego załamania ZSRR.
Zamiast szukać nowych rynków zbytu na zachodzie, zarząd firmy zdecydował o podpisaniu umów z byłymi sowieckimi republikami, ale te przecież były na skraju bankructwa, dlatego ten nowy plan nie mógł się udać.
- Szklana dobudówka niegdyś zapewne błyszczała. Dziś bardziej przypomina zapuszczone terrarium.
Pracownicy firmy widzieli co się dzieje - uciekali z tonącego okrętu z kasą, zasobami i wiedzą, a pięciu dyrektorów oskarżono o korupcję i defraudacje majątku firmy.
W 1989 roku udział firmy Genex w zagranicznym handlu Jugosławii wynosił 4 mld USD, a w 1998 roku firma była już bankrutem.
Smutny to koniec imperium, które przez 46 lat było jedynym oknem Jugosławii na świat.
Wiele jugosłowiańskich biznesów z ostatniej dekady XX wieku stworzyli ludzie pochodzący z firmy Genex.
- To nie rudera, to parter części biurowej.
Po latach zaniedbań wieże Western Gate popadły w ruinę. Ogólny stan budynku jest dobry i nadal mieszkają w nim ludzie, a w wieży biurowej działają firmy.
- Okna z żaluzjami - po tym poznamy część biurową.
Fasada wieżowca pozostawia jednak wiele do życzenia. W wielu miejscach brakuje betonowej elewacji, elementy się sypią, z lokali usługowych wyniosła się większość firm.
- Przed wejściem do biurowca jest duży nieużywany plac.
Plac przed wieżami jest w tragicznym stanie - po fontannie została tylko dziura, a reszta terenu zarosła chwastami.
- Po fontannie została tylko dziura.
Jakby tego było mało, wieża biurowa została oszpecona z chęci zysku - zawieszono na niej zakrywające większość fasady billboardy, zapewne w celu ratowania budżetu właściciela biurowca.
- Prosta, niczym niezmącona betonowa powierzchnia.
Zachodnia Brama Belgradu jest przykładem wczesnego okresu brutalizmu w architekturze.
Została zaprojektowana w brutalistycznym stylu z elementami konstruktywizmu i strukturalizmu, dlatego dla wielu osób jest uważana za jeden z najlepszych przykładów brutalistycznej architektury w Serbii.
- Niemal doklejone do bryły wieżowca tuby z klatką schodową.
Brutalizm, jak go pierwotnie zdefiniowano, reprezentował nowe idee w projektowaniu i filozofii społecznej. Pojawił się niemal jako protest przeciwko formom architektury z początku XX wieku i później architektury imperialnej.
Kierunek ten stał się socjalistyczną krytyką wcześniejszych form architektury odrzucając tradycyjne koncepcje piękna.
- Ni to trójkąt, ni to kwadrat.
Jednak pomimo ciekawych kształtów i surowej formy, większość budynków zestarzało się wyjątkowo brzydko.
Podobnie jak kamień budził podziw w średniowieczu, beton bez wątpienia zainspiruje współczesnego człowieka do cudów.
Kenzo Tange, architekt
Poza betonem w tym budynku może fascynować jeszcze jedno miejsce - arkady wieży mieszkalnej. Jest tam mural zdobiący wejście.
Obraz namalowany w 1979 roku przez Lazara Vujaklija jest uważany za jeden z pierwszych murali w Belgradzie.
- Mural nad wejściem do dawnej restauracji (ostatnio była tu pizzeria).
Współcześnie brutalistyczna architektura przeżywa renesans. Zainteresowanie zyskują betonowe molochy, które pod koniec XX wieku stały się niechcianymi dziećmi w miejskiej zabudowie.
- Wieża biurowa oklejona reklamami straszy z daleka.
Maskowane reklamami lub mozolnie odnawiane, dziś zyskują drugie życie. Dzięki nim „brutalizm” stał się modnym hasłem, które stosuje się do określenia każdej konstrukcji z betonowymi ścianami i prostymi kątami.
Do budynku można dojechać bez problemu komunikacją miejską.
Budynek Zachodniej Bramy Belgradu znajduje się w zachodniej części miasta zwanej Nowy Belgrad, przy ulicy Narodnih Heroja 41-43. Na tej ulicy jest przystanek autobusu B65 ze Starego Belgradu (zatrzymuje się przy pętli Zeleni Venac).
Na przystanku zlokalizowanym od wschodu (ul. Omladinskih brigada, przystanek z widokiem na Cerkiew) zatrzymuje się więcej autobusów. W tym B68, który rozpoczyna bieg na pętli Zeleni Venac.
- Przystanek zlokalizowany koło Cerkwi.
Z przystanku przy Omladinskih brigada można dojechać do dzielnicy Zemun, co gorąco polecamy. Więcej w filmie:
Ostatnia modyfikacja: czwartek, 25-01-2024 r.
