Kopalnia granitu w Strzelinie na Dolnym Śląsku to prawdziwe bogactwo naturalne ziemi strzelińskiej. Od ponownego uruchomienia w 1946 roku jest obiektem niedostępnym dla turystów. Można ją jednak zwiedzać pod okiem przewodników podczas corocznego Święta Patrona Strzelina. Wycieczka do kopalni to niezwykła przygoda i interesująca lekcja.
- Z punktu widokowego widać maszyny pracujące w kopalni. Z tej odległości wyglądają jak zabawki
Granit to najcenniejsze bogactwo i znak rozpoznawczy Strzelina, dlatego miasto od zawsze kojarzone jest z kamieniołomem i granitem. Już pod koniec XIII wieku, podczas lokowania miasta, działał tutaj cech skalników-kamieniarzy. Można zatem założyć, że w pierwszej połowie XII wieku granit był tutaj wydobywany jako materiał budowlany. Istniejącym na to dowodem jest znajdująca się w mieście rotunda św. Gotarda, której powstanie datuje się na koniec XII wieku.
Historia granitu
W drugiej połowie XIX wieku rozbudowano kamieniołomy granitu w celu wydobycia materiału na skalę przemysłową. Wówczas granit posłużył m.in. do budowy ratuszy w Berlinie, Tczewie, Brzegu, wielu dworców na Śląsku, czy gmachu Reichstagu w Berlinie. Po przejęciu Śląska przez Polskę wznowiono prace, a wydobywany na nowo granit posłużył m.in. do budowy Mostu Poniatowskiego oraz Pałacu Kultury i Nauki Warszawie.
Jedną z pierwszy atrakcji jakie można zobaczyć po przyjeździe do miasta koleją jest park skalny. To skwer ze ścieżką i grą edukacyjną, z której możemy dowiedzieć się więcej na temat pochodzenia i budowy tego materiału. Wśród ogromnych skał ukryto kilka pochodzących z lokalnego kamieniołomu, które można zidentyfikować za pomocą kodów.
W parku skalnym można również zobaczyć odrestaurowany wagonik, który służył do transportu granitu wydobywanego w strzelińskiej kopalni. Warto poświęcić chwilę i wziąć udział w zabawie poszukiwania strzelińskiego granitu.
- Park skalny przy dworcu kolejowym
Największy kamieniołom w Europie
Uciekający przed frontem radzieckim Niemcy pozostawili teren kopalni w opłakanym stanie. Pomimo dewastacji na ogromną skalę, już w 1946 roku ponownie uruchomiono kopalnię, która działa nieprzerwanie do dziś. W 1992 roku obiekt sprywatyzowano, a obecny właściciel raz do roku, w porozumieniu z miastem, organizuje dni otwarte.
Już po wejściu do obiektu zauważymy małą wystawę skał i produktów, jakie uzyskuje się w procesie obróbki. Z tej małej wystawy dowiemy się dużo na temat rodzaju skał, ich pochodzenia i budowie. Masa skalna, którą znajduje się w okolicy datowana jest na około 303 do 285 milionów lat.
W trakcie wycieczki po kopalni zwiedzający może zobaczyć jak wygląda proces obróbki granitu. Po przetransportowaniu skał o dużych rozmiarach na powierzchnię, są one dzielone na mniejsze za pomocą narzędzi. Ten skomplikowany proces nazywa się rozłupywaniem i wymaga niemałej wiedzy na temat budowy i zachowania skał. Najpierw nawierca się w jednej linii otwory, w których umieszcza się stalowe kliny. W ten sposób łatwo ukierunkować pęknięcie bryły.
- Decydujące "walnięcie", które rozłupie blok granitu
Następnie rozbite na mniejsze kawałki skały przenosi się do maszyn, za pomocą których operator przecina je na mniejsze - w tym przypadku kostki o różnych rozmiarach. Ostatnią częścią okazu jest zwiedzanie pojazdów - podnośników i ciężarówek, które służą do załadunku oraz transportu skał i kruszywa.
- "Produkcja" kostki brukowej
Wystawa minerałów
- Wystawa skał w wieży ratuszowej
W 2011 roku zakończono odbudowę 70-metrowej wieży na rynku w Strzelinie.Na jednej z kondygnacji wieży prezentowana jest kolekcja minerałów, pochodzących głównie z ziemi strzelińskiej i okolic. Znajdziemy tutaj wiele okazów skał i kryształów, m.in. granit z żyłą żelazową, szczotki kwarcowe, gnejsy, łupki i kryształy górskie. Ponadto w wieży są wystawy historyczne. Zwiedzanie odbywa się w grupach z przewodnikiem po uprzednim uzgodnieniu terminu.
Miasto granitu
Granit to bogactwo Strzelina, które - jak przystało na skarb - jest wydobywane z ziemi. W mieście znajdziemy wiele obiektów, które zbudowane są z granitu, albo przynajmniej posiadają elementy, które widać gołym okiem. Najlepszymi przykładami zabytków tego typu jest kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego oraz rotunda świętego Gotarda. Granit znajdziemy również w fundamentach wieży ratuszowej, pozostałościach dawnych murów miejskich, fontannie, pomnikach. Ponadto granitowe elementy posiada Dom Książąt Brzeskich, nieopodal którego znajduje się dawny pręgierz.
- Dom Książąt Brzeskich
