W XIV wieku Ziębice były stolicą piastowskiego księstwa, należącego do korony czeskiej, które graniczyło z Hrabstwem Kłodzkim oraz księstwami Nyskim, Legnicko-Brzeskim i Świdnickim. Czyli znajdowało się w bardzo doborowym sąsiedztwie, a w pierwszych latach istnienia w skład księstwa wchodziły miejscowości funkcjonujące dziś jako oddzielne gminy i powiaty m.in. Strzelin, Sobótkę, Kąty Wrocławskie, Dzierżoniów, Ząbkowice Śląskie, Srebrną Górę, Złoty Stok i Bardo. 

Dziś, Ziębice są małym, ale bynajmniej nie senny miastem. Znajduje się tu kilka ciekawych atrakcji, a na zwiedzanie można spokojnie poświęcić cały dzień. 

Zabudowa Ziębic pomimo wielkich zawirowań historycznych została prawie nietknięta. Poza okazałym budynkiem bazyliki warto również zobaczyć obecnie nie użytkowaną synagogę oraz dawny kościół ewangelicki, który przemianowano na salę gimnastyczną. Ponadto zespół klasztorny krzyżowców z czerwoną gwiazdą, z ok. 1270 r. (obecnie szpital), gdzie na końcu zabudowy znajduje się ładny kościół pw. św. Piotra i Pawła wraz z kaplicą. 

Ratusz

Warto zwiedzić budynku. Ściany zostały przyozdobione freskami Alfreda Gottwalda

Obowiązkowo należy zwiedzić ratusz miejski z końca XIX wieku, który powstał na miejscu wcześniejszego budynku ratusza renesansowego. Z dawnego budynku zachowała się jedynie renesansowa wieża, pochodząca z 1561 roku. Jest to budynek na planie prostokąta z dwoma kondygnacjami. Na ścianach znajdziemy liczne neorenesansowe i neobarokowe kamienne detale, a wnętrza zdobią freski z 1927 roku autorstwa Alfreda Gottwalda, które przedstawiają m.in. scenę śmierci ostatniego Piasta ziębickiego - księcia Jana.

W ratuszu swoją siedzibę ma Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego - więcej o tej placówce napisaliśmy tutaj

Sanktuarium

Największym budynkiem w mieście jest Bazylika św. Jerzego Męczennika i Sanktuarium Męki Pańskiej – kościół parafialny z XIII wieku. Charakterystyczna dla świątyni jest konstrukcja oparta na dwóch romańsko-gotyckich, uskokowych portalach. Prezbiterium zostało wybudowane w XVI wieku, a kaplica Mariacka pochodzi z XV wieku. Ostatnia wielka przebudowa kościoła miała miejsce w 1900 roku. W kościele znajdują się cenne średniowieczne ołtarze. Niezwykłe wrażenie robi ogromny barokowy ołtarz główny z początku osiemnastego, który trafił tu z pobliskiego Barda. Od 2008 roku świątynia została wyniesiona do godności bazyliki mniejszej.

Wnętrze kościoła

Dawny kościół protestancki

W mieście znajduje się budynek dawnej świątyni protestanckiej. Jest to budowla powstała w latach 1796-1797 według projektu von Gneisenaua z Brzegu. Budynek powstał na fundamentach małego zameczku książęcego z XV wieku. Wnętrze pierwotnie posiadała dwie kondygnacje oraz empory wzniesione na planie elipsy, ale po zniszczeniach wojennych z 1945 roku, w latach 1968-1969 zostało przebudowane dla celów oświatowych - obecnie znajduje się w niej hala sportowa.

W tle wieża dawnego kościoła protestanckiego

Synagoga i cmentarz żydowski

Synagoga w Ziębicach jest rzadkim i jednym z najlepszych przykładów budynków w stylu angielskiego neogotyku na Dolnym Śląsku, projektu Tischlera z Wrocławia. Historia budynku rozpoczęła się w 1844 roku, kiedy wmurowano kamień węgielny. Po 1933 roku synagoga została zdewastowana przez Niemców i przeznaczona na magazyn zbożowy, który mieścił się w niej jeszcze przez rok po zakończeniu II wojny światowej. W 1946 roku budynek odnowiono i otwarto do użytku. Działał jednak tylko do 1968 roku, kiedy wyjechała stąd niemal cała społeczność żydowska. 

Na południe od centrum miasta znajduje się założony w 1814 roku cmentarz żydowski. Na terenie cmentarza zachowało się około 130 macew, z których najstarsze pochodzą z roku otwarcia nekropolii. 

Brama i mury miejskie

Pochodząca z XV wieku Brama Paczkowska to jedyna zachowana z pięciu bram miejskich. Wraz z kawałkiem średniowiecznych murów jest jedynym świadkiem historii i wydarzeń z czasów dawnego księstwa ziębickiego. Znajdujący się na niej herb Ziębic jest autorstwa miejscowego malarza Josepha Langera. 

Brama Paczkowska

Orzeł Piastowski

Pomnik Orła Piastowskiego zbudowany na 1000-lecie istnienia Państwa Polskiego imponuje rozmiarami. Wysoki na ok. 7 metrów, o rozpiętości skrzydeł około 10 metrów. Jest to największy ceramiczny pomnik w Europie. 

Największy ceramiczny pomnik w Europie - Orzeł Piastowski

Naszym zdaniem trzeba zobaczyć!

Jedną z największych atrakcji miasta jest jedyne w Polsce Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego, które posiada w swoich zbiorach dużą kolekcję sprzętu gospodarstwa domowego w tym żelazek, naczyń, sztućców, mebli oraz zbiory śląskiej sztuki i rzemiosła artystycznego z bogatą kolekcją śląskiego artysty malarza i kolekcjonera Josepha Langera.

Szlaki turystyczne i rowerowe

Jednym z ciekawszych szlaków turystycznych jest “Szlak Księstwa Ziębickiego”, który wybiega daleko poza granice gminy. Na jego trasie znajduje się Henryków, w którym spisano “Księgę henrykowską” z najstarszym zapisanym po polsku zdaniu. Inne warte polecenia miejscowości na tej trasie to Chałupki, Kamieniec Ząbkowicki, Złoty Stok i Bardo.

Dla miłośników jednośladów przygotowano kilka tras rowerowych - wszystkie swój początek i koniec mają w Ziębicach

1. W poszukiwaniu słupów granicy św. Jana (dawnego biskupstwa wrocławskiego) i źródła Oławy (ok 25 km, 3 godz.)
2. Skarby Kotliny Henrykowskiej dla poszukiwaczy pocysterskich zabytków (ok 35 km, 3,5 godz.)
3. Tajemnice Lasu Muszkowickiego (ok. 25 km, 3,5 godz.)
4. Na północ od południa - przez wschodnią część gminy Ziębice (ok 37 km, 5 godz.)
5. Odkrywanie Księgi Henrykowskiej (ok. 30 km, 3,5 godz.)
6. Biskupie słupy, Biskupi Las pozwala zwiedzić wiele zabytków związanych z dawnym księstwem biskupów wrocławskich (ok 32 km, 3,5 godz.)
7. Grzbietami Wzgórz Strzelińskich (ok 28 km, 4 godz)

Z kart historii

1250 lokowanie miasta przez księcia śląskiego Henryka III
zaproszenie zakonu krzyżowców w 1270 roku
pod koniec XIII wieku Bolko I Surowy zbudował zamek, który następnie stał się rezydencją książąt ziębickich
1322–1428 – stolica piastowskiego księstwa ziębickiego
1336–1742 – księstwo ziębickie, wraz z całym Śląskiem lennem Korony Czeskiej
od 1569 księstwo weszło do majątku Korony Czeskiej
w 1791 r. książę Karl J.A. von Auersperg sprzedał księstwo królowi pruskiemu Fryderykowi Wilhelmowi II
XIX w. – rozwój przemysłu: fabryka chemiczna, zakłady ceramiczne i spożywcze
otwarcie połączenia kolejowego w 1872 roku
1945 – przyłączenie miasta do Polski

Mieszkańcy

Osoby pochodzące z Ziębic miały różną sławę. Zdecydowanie negatywną osobowością był Karl Denke – słynny niemiecki morderca i kanibal, którego historia stała się inspiracją dla kilku zespołów muzycznych, a wątek także pojawił się w polskich serialach. Morderca wpadł, bo jednej z ofiar udało się uciec i zgłosić sprawę na policji. Po aresztowaniu Denke powiesił się w celi. 

Najsłynniejszym twórcą z Ziębic był malarz i kolekcjoner Joseph Langer, którego kolekcje dzieł sztuki oraz przedmioty użytku codziennego można obejrzeć w muzeum w ratuszu. 

Ponadto w Ziębicach urodziła się piosenkarka Edyta Górniak oraz operator filmowy, dwukrotny zdobywca Oscara – Janusz Kamiński.